چه در ساختمان های مسکونی و چه اداری یا تجاری، وجود پارکینگ رکن اصلی نظم بخشیدن به خودرو ساکنین یا افرادی است که به داخل ساختمان ورود می کنند. در حال حاضر، انواع مختلفی از پارکینگ وجود دارد که با توجه به مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان ها، هر یک به شیوه و ابعاد خاصی طراحی و ارائه می شوند. در این مطلب با ما همراه باشید تا هر آنچه که بایستی در رابطه با طراحی انواع پارکینگ و ضوابط کلیدی آن بدانید را مورد بررسی قرار دهیم.
گروه بندی پارکینگ ها
حال برای شناخت بهتر و طراحی انواع پارکینگ متناسب با ضوابط ذکر شده، بهتر است ابتدا با گروه بندی کلی پارکینگ ها آشنا شوید.
نوع پارکینگ |
تعداد ماشین | حداقل ارتفاع مجاز تا زیر عنصر سازه ای | حداقل پهنای معبر و شیبراه ورودی |
کوچک |
۱-۳ ماشین | ۲٫۲ |
۳ متر |
متوسط |
۴ – ۲۵ ماشین | ۲٫۴ |
۳٫۵ متر |
بزرگ | بیش از ۲۵ ماشین | ۲٫۴ |
۵ متر |
معرفی انواع پارکینگ وسایل نقلیه و ضوابط طراحی آن ها
در همین ابتدا، بدون معطلی زمان به سراغ معرفی پارکینگ ها و ضوابط آن ها می رویم:
ضوابط طراحی پارکینگ خصوصی
پارکینگ های خصوصی می توانند در ساختمان های مسکونی یا اداری باشند. به هر حال، در یک کلام، به توقف گاهی که مختص وسایل نقلیه ساکنان یک ساختمان است، پارکینگ خصوصی گفته می شود. ضوابط طراحی و تامین پارکینگ خصوصی و به شرح زیر است:
اگر پارکینگ ها بدون دیواره و تنها با خط کشی از یک دیگر جدا شدند:
- پارکینگ های مخصوص یک خودرو دارای عرض ۲٫۵ متری هستند.
- پارکینگ های مخصوص دو خودرو دارای عرض ۴٫۵ متری هستند.
- پارکینگ های مخصوص سه خودرو دارای عرضی ۶٫۵ هستند.
اگر پارکینگ ها با دیواره از یک دیگر جدا شدند:
ضوابط مانند موارد بالا بوده، با این تفاوت که پارکینگ های مخصوص سه خودرو، دارای عرضی ۷ متری هستند.
نکته: فاصله ای که دو خودرو مقابل یک دیگر را از هم جدا می کند نیز بایستی ۵ متر باشد تا ورود و خروج خودروها به محل پارک به راحتی میسر شود. شایان ذکر است که توصیه می شود ارتفاع پارکینگ حداقل ۲٫۲۰ تا ۲٫۴۰ متر باشد.
ضوابط طراحی پارکینگ عمومی
به طور کلی، به توقف گاه هایی که استفاده از آن ها برای عموم آزاد است، پارکینگ های عمومی گفته می شود. در پارکینگ های عمومی، تامین محل پارک با چالش های بسیاری رو به رو است. به عنوان مثال، در وهله اول ما با چالشی به نام تامین پارکینگ در زمین های کم عرض رو به رو خواهیم شد. در این طور مواقع بایستی از رمپ های مکانیزه استفاده شود.
رمپ ها قابلیت دسترسی به دو کد ارتفاعی را فراهم می کنند. از سویی دیگر، می توان در این طور پارکینگ ها از چیدمان اتوبوسی یا سوییچی نیز استفاده کرد. در طراحی انواع پارکینگ، دو پارکینگ فوق برای مراکز عمومی یکی از رایج ترین انواع پارکینگ ها محسوب می شوند.
ضوابط طراحی پارکینگ سوئیچی
در پارکینگ های عمومی و خصوصی، در صورتی که خودروها مزاحمتی برای یک دیگر به وجود نیاورند، هر دو خودرو می توانند به شکل سوییچی در پارکینگ قرار بگیرند. هر مکان برای پارک خودرو به شکل سوییچی بایستی عرض ۵ متری را به خود اختصاص دهد. این عرض، امکان توقف راحت خودرو یا خارج شدن آن از محل پارک را فراهم می کند.
ابعاد در نظر گرفته شده برای طراحی پارکینگهای طبقاتی
حداقل ارتفاع مفیدی که معماران برای طراحی طبقات پارکینگ طبقاتی مختلف باید مد نظر قرار دهند، حدودا بین ۲۰٫۲ الی ۴۰٫۲ متر میباشد؛ عرض در نظر گرفته شده برای ورودی پارکینگها نیز، حداقل ۳ متر است. برای طراحی رمپ پارکینگهای طبقاتی جداگانه، حداقل عرض در نظر گرفته شده برابر با ۵٫۳ متر است و این اندازه برای طراحی رمپهایی که برای ورود و خروج خودروها به شکل همزمان عمل میکند، حداقل ۷ متر میباشد. علاوه بر آن جهت طراحی رمپهای قوسی برای پارکینگهای طبقاتی موجود در سطح شهر، قوسهای عمودی طراحی شده دارای حداقل شعاع ۴۲ متری هستند. شیب رمپ مربوط به طبقات همکف تا طبقهی اول، برابر با ۱۵ درصد است.
طراحی پارکینگ برای فضای مسکونی
در طراحی پارکینگ مسکونی باید فضای مناسبی برای پارک خوردوها و باز و بسته شدن در پارکینگ در نظر گرفته شود. یکی از نکات مهم جهت طراحی پارکینگهای سرپوشیده، داشتن تهویه مناسب برای از بین بردن دود و آلودگیهامی باشد.
طراحی پارکینگ مدرن
برای اینکه پارکینگ در حیاط شما ظاهری زیبا و جذاب داشته باشد، باید به چن نکنه آن دقت داشته باشید. اگر شما دارای پارکینگ بزرگی هستید میتوانید قسمتی از آن را با مبلها و تابلوهای تزیینی به عنوان لابی ساختمان قرار دهید. اگر پارکینگ شما کوچک می باشد، می توانید از کفپوش و دیوارپوشها با رنگهای روشن استفاده کنید. این کار جلوه بصری بسیار زیبا به پارکینگ شما می دهد و باعث می شود پارکینگ شما بزرگتر از آنچه هست به نظربرسد.
طراحی پارکینگ کلاسیک
با استفاده از سنگهای تراورتن کرم برای دیوارپوش های پارکینگ و سنگ لاشتر برای کفپوش های پارکینگ و همچنین نورپردازی در سقف پارکینگ پارکینگ کلاسیکی برای خود ایجاد کنید.
طراحی پارکینگ ویلایی
در طراحی پارکینگ ویلایی انتخاب مکان مناسب برای پارکینگ بسیارمهم است. پارکینگ نباید خیلی از ساختمان ویلا دور باشد بایددر نزدیکی ساختمان ویلا و یا با فاصله کمی ازمحوطه تفریحی ویلا، طراحی شود. اگر ویلای شما با سطح جاده اختلاف سطح دارد باید از رمپ استفاده نمایید.
اصول طراحی پارکینگ افراد معلول
- محل توقف اتومبیل افراد معلول باید در نزدیکترین فاصله به درهای ورودی خروجی و آسانسور پارکینگ تعبیه شود و با علامت های مخصوص مشخص شود.
- محل توقف اتومبیل معلولبن نباید در هر سمت بیش از ۲% شیب باشد.
- در پارکینگ های عمومی باید ( ۲%)از فضاهای توقف برای افراد معلول در نزدیک ترین فاصله به ورودی و خروجی پیاده اختصاص داده شود.
- در ساختمانهای مسکونی با ظرفیت ده واحد به یا بیشتر باید دسترسی معلولین جسمی –حرکتی در تراز پارکینگ به پیش فضای آسانسور ضروری می باشد.
- حداقل عرض محل توقف اتومبیل افراد معلول باید ۳٫۵ متریا بیشتر باشد.
ضوابط طراحی پارکینگ برای قرار دادن در حیاط
برخی از واحد ساختمانی دارای پارکینگ های حیاط هستند که بایستی ضوابطی خاص را به هنگام طراحی آن ها مد نظر خود قرار داد. به طور کلی، از مجموع مساحتی که حیاط واحد ساختمانی به خود اختصاص می دهد، یک دوم آن مختص به پارکینگ است. این مساحت به این صورت است:
به ازاء هر ۲۵ مترمربع یک واحد پارکینگ.
حال نکته مهم در این بین این است که بخش دیگری از حیاط که مختص به فضای سبز است، نباید به گونه ای طراحی شود که حرکت خودرو را مختلف کند.
موضوعی دیگر که در این بین مد نظر قرار می گیرد، واحدهای جنوبی هستند که پارکینگ ابتدا و حیاط انتهای خانه قرار دارد. چنانچه در این دسته از واحدها نیز دسترسی مناسب به حیاط میسر باشد، می توان ضوابط پارکینگ حیاط را بر روی این دسته از پارکینگ ها نیز پیاده سازی کرد که موارد به شرح زیر ارائه می شوند:
- حداقل عرض درب ورودی پارکینگ با درب سواره رو: ۳ متر
- عرض درب و عرض رمپ: می توانند یکسان باشند.
- اگر تامین پارکینگ بیشتر با افزایش عرض درب میسر باشد: می توان افزایش عرض درب ورودی را تا ۵ متر انجام داد.
- تعداد درب سواره رو در زمین با عرض تا ۱۲ متر یک درب بیش از ۱۲ متر حداکثر دو درب سواره رو
- تعداد درب سواره رو در زمین با طول تا ۳۰ متر یک درب بیش از ۳۰ متر حداکثر دو درب سواره رو
احداث رمپ پارکینگ در حیاط بلامانع است.
طراحی و ساخت ستون ها در پارکینگ
ستون ها بخش مهمی از استحکام پارکینگ را در بر می گیرند. به همین خاطر، دانستن ضوابط ابعاد ستون ها باعث می شود تا ما بتوانید به درستی آن ها را ارائه داده تا پارک خودرو و جا به جایی آن ها در حالتی ایمن و صحیح انجام شود. این ضوابط عبارت اند از:
- در صورتی که ابعاد ستون ها ۴۰*۴۰ باشد: فاصله مرکز به مرکز ستون ها ۴٫۹ متر
- در صورتی که فاصله ی بین دو ستون ۶٫۵ متر باشد: می توان بین دو ستون ۳ خودرو قرار داد.
- جهت خروج اتومبیل بایستی ۵ متر از پشت هر ماشین خالی باشد.
- حالت چیدن پارکینگ به صورت L است.
- مسیر آزاد ماشین ها باید حداقل ۳ متر عرض داشته باشد.
ضوابط و ابعاد ساخت درب های ورودی
درب های ورودی باید به گونه ای طراحی و ساخته شوند که هر خودرویی بتواند به راحتی از بین آن ها عبور کند. این ضوابط پارکینگ به شرح زیر هستند:
- عرض درب ورودی پیاده نباید کمتر از ۹۰ سانتی باشد. اگر از درب دو لنگه استفاده می شود، نباید یک لگه آن کمتر از ۹۰ سانتی متر باشد.
- حداقل عرض درب پارکینگ ۲٫۵ متر است.
- عرض درب شیب راهه در پارکینگ های بزرگ حداقل ۶ متر و در پارکینگ های متوسط و کوچک حداقل ۳ متر است.
- ارتفاع آزاد درب پارکینگ نباید کمتر از ۲۱۰ سانتی متر باشد.
ارتفاع مفید پارکینگ ها
برای تامین ایمنی خودروها، بایستی میزان ارتفاع مفید در پارکینگ ها را رعایت کرد که عبارت اند از:
نوع پارکینگ |
ارتفاع(متر) |
پارکینگ های کوچک |
۲/۲۰ |
پارکینگ های متوسط و بزرگ |
۲/۴۰ |
پارکینگ های عمومی |
۲/۴۰ |
پارکینگ های خصوصی |
۲/۱۰ |
تعداد پارکینگ مورد نیاز به تفکیک کاربری
با در نظر گرفتن ضوابط ذکر شده در بخش های قبلی و بعدی که در ادامه خدمت شما ارائه می دهیم، در کنار تعداد پارکینگ مورد نیازی که در این جدول قرار گرفته شده است، می توانید طراحی بهینه و استاندارد پارکینگ را به درستی انجام دهید.
نوع موارد |
سرانه |
پارکینگ مورد نیاز |
هتل چهار ستاره |
برای هر چهار تخت |
۱ محل پارکینگ |
هتل سه ستاره و کمتر |
برای هر شش تخت |
۱ محل پارکینگ |
بیمارستان |
برای هر چهار تخت |
۱ محل پارکینگ |
کتابخانه موزه مراکز هنری |
برای هر ۱۰۰متر زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
پارکینگ های ورزشی |
برای هر ۸۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
پارکینگ های تفریحی |
برای هر ۳۰۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
سینما و تئاتر |
برای هر ۱۵ صندلی |
۱ محل پارکینگ |
تالار اجتماعات |
برای هر ۸۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
استادیوم های ورزشی |
برای هر ۵۰۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
مساجد و ساختمان های مذهبی |
برای هر ۸۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
محلی |
برای هر ۱۰۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
ادارات دولتی |
برای هر ۷۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
انواع خرده فروشی ها |
برای هر ۵۰ متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
دفاتر تجاری و شرکت های خصوصی |
برای هر ۵۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
عمده فروشیها و فروشگاه های بزرگ |
برای هر ۵۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
گرمابه ها |
برای هر ۵ نفر-خصوصی |
۱ محل پارکینگ |
رستورانها،تالارها،سالن های غذا خوری |
برای هر ۲۵ متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
مهدکودک،کودکستان،دبستان |
برای هر ۸۰ متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
مدارس عالی و هنرستان ها |
برای هر ۴۰متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
مدارس راهنمایی و دبیرستانها |
برای هر ۶۰ متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
مدارس علمیه |
برای هر ۶۰ متر مربع زیر بنا |
۱ محل پارکینگ |
دانشگاه ها |
برای هر ۱۵ دانشجو |
۱ محل پارکینگ |
پایانه اتوبوس (با محاسبه گاراژ) |
برای هر ۱۵۰ متر مربع مساحت زمین |
۱ محل پارکینگ |
پایانه اتوبوس(بدون محاسبه گاراژ) |
برای هر ۱۰۰ متر مربع مساحت زمین |
۱ محل پارکینگ |
کارخانجات صنعتی و موسسات تولیدی |
برای هر ۲۰۰ متر مربع مساحت زمین |
۱ محل پارکینگ |
تعمیرگاه های اتومبیل |
برای هر ۵۰ متر مربع مساحت زمین |
۱ محل پارکینگ |
طراحی سایبان ماشین برای انواع پارکینگ
یک نکته دیگر در خصوص نکات مهم در طراحی پارکینگ، سایبان ماشین یا پارکینگ است. این که باید تعیین کنید که پارکینگ طبقاتی و انواع دیگر آن ها، برای استفاده از خودروی شخصی یا وسایل نقلیه کوچک یا برای ماشین های بزرگ چون وانت ها و کامیون ها طراحی شده است. پس باید طراحی پارکینگ به شیوه متفاوتی انجام شود و حتما با یک مشاور طراحی پارکینگ در ارتباط باشید .
سخن پایانی
ما در این مطلب سعی بر این داشتیم تا به تمامی اطلاعات در رابطه با طراحی انواع پارکینگ ها بپردازیم. با در نظر گرفتن شرایط فوق و الزاماتی که در مطلب به آن ها اشاره کردیم، می توانید یک پارکینگ استاندارد را در محل مورد نظر خود پیاده سازی کرده و پارک خودروها را به راحتی فراهم کنید.