از جمله مهم‌ترین مسائل مربوط به استفاده از خودرو و رانندگی، وجود یک محل مناسب برای پارک خودروها است. برای طراحی پارکینگ‌ها به شکل استاندارد باید اصول و قواعد بسیاری را در نظر گرفت. همچنین باید اشاره کرد که اصول مربوط به طراحی انواع پارکینگ‌ها متفاوت بوده و برای هر نوع پارکینگ باید استاندارد خاصی را در نظر گرفت.
اهمیت و ضوابط طراحی پارکینگ
در طول روز افراد زیادی از خودرو برای عبور و مرور و تردد در سطح شهر استفاده می‌کنند. به بیان دیگر استفاده از وسایل نقلیه‌ی شخصی یا عمومی برای تردد در سطح شهرها، از جمله نیازهای اساسی افراد یک جامعه در طول روز است. بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند تا از وسایل نقلیه‌ی عمومی برای رفتن به محل‌های مختلف استفاده کنند. بعضی از مردم اما برای رفتن به هر مکانی چه دور چه نزدیک، از خودروی شخصی خود استفاده می‌کنند.
اما مسئله‌ی مهم برای افراد در هنگام استفاده از خودروی شخصی خود، وجود یک مکان مناسب جهت پارک خودرو است؛ به نحوی که بتوانند با خیالی راحت خودروی خود را پارک کرده و از امنیت کامل خودرو، اطمینان حاصل کنند. مهم‌ترین نکته درباره‌ی محل پارک خودروها، بکارگیری اصول طراحی پارکینگ به بهترین نحو است؛ به طریقی که در پایان کار یک پارکینگ استاندارد جهت پارک خودروها حاصل شود.
اما چیزی کم مهم است این است که اصول طراحی پارکینگ‌ها با توجه به نوع پارکینگ، می‌تواند متفاوت باشد و ضوابط پارکینگ مربوط به ساخت هر پارکینگ تنها باید برای ساخت همان پارکینگ بکار برود. از انواع پارکینگ‌های مورد استفاده توسط مردم می‌توان به پارکینگ‌های مکانیزه، پارکینگ‌های مسکونی، پارکینگ‌های دایر شده در فضای باز و همچنین پارکینگ‌های عمومی که در فضاهای عمومی دایر می‌شوند. در واقع ضوابط مربوط به طراحی و ساخت هر یک از این نوع پارکینگ‌ها متفاوت بوده و باید به شکل دقیق درباره‌ی آن بحث شود. در ادامه به بررسی کلی قواعد کلی مربوط به طراحی انواع پارکینگ‌ها پرداخته می‌شود.
طراحی پارکینگ مکانیزه
از انواع پارکینگ‌هایی که در سطح شهر وجود دارد و استفاده از آن‌ها در بین مردم جهان مرسوم است، پارکینگ‌های مکانیزه هستند. برای طراحی پارکینگ مکانیزه طبقاتی به شکل استاندارد، باید اصول و قواعد خاصی که در باب طراحی آن‌ها وجود دارد را در نظر گرفت.
پارکینگ‌های مکانیزه به دو دسته‌ی کلی مکانیزه‌ی مستقل و مکانیزه‌ی ترکیبی تقسیم‌بندی می‌شوند. از جمله قواعدی که در باب طراحی این پارکینگ‌ها وجود دارد، این است که باید مسیری برای دسترسی و عبور و مرور آسان خودروهای آتش نشانی در آن‌ها در نظر گرفته شود و مکانی طراحی شود که توانایی حمل بار بیش از ۳۰ تن را داشته باشد.
در این پارکینگ‌ها حداقل مقاومتی که برای دیوارهای جانبی و ستون‌ها در هنگام آتش سوزی در نظر گرفته می‌شود، باید حداقل یک ساعت باشد. راه‌های نفر رو در پارکینگ‌های مکانیزه، باید دارای حداقل عرض ۹۲ سانتی‌متری باشد. پارکینگ‌های مکانیزه باید مجهز به خاموش کننده‌های دستی پودری با کد ۷۰B باشند و این خاموش کننده‌ها، باید در محل تحویل خودرو یا محل‌های ورود و خروج قرار بگیرند.
در محل‌های نزدیک به ورود به هر طبقه از این پارکینگ، باید انشعابات کوپلنگی به قطر ۱٫۵ اینچ ایجاد شود و این انشعابات باید به نحوی ایجاد شوند که بتوانند تمام طبقه را پوشش بدهند. در ساخت دیوارهای پارکینگ‌های مکانیزه، باید از مواد و مصالحی استفاده شود که در برابر حریق و آتش سوزی مقاوم باشند. پارکینگ‌های مکانیزه با بیش از ۹ متر ارتفاع. سازه‌های فولادی که در ساخت پارکینگ‌های مکانیزه بکار می‌روند، باید به شکلی ساخته شوند که در برابر بلایای مختلف مقاوم عمل کنند.
طراحی پارکینگ هوشمند
از انواع دیگر پارکینگ‌ها، می‌توان به پارکینگ‌های هوشمند اشاره کرد. با استفاده از پارکینگ‌های هوشمند مردم می‌توانند به سادگی اطلاعات مرتبط با محل‌های پارک موجود در نواحی مختلف شهر را، از طریق یک اپلیکیشن که در تلفن‌های همراه نصب می‌شود، به دست آورند. طراحی پارکینگ هوشمند در ساختمان‌های ادارای، پاساژ‌ها و مرکز خریدها، فرودگاه‌ها، بیمارستان‌ها، هتل‌ها و… بسیار مناسب و به نوعی مرسوم است.
در این مکان‌های پر رفت و آمد به دلیل کمبود محل پارک، استفاده از پارکینگ‌های هوشمند روشی بسیار مناسب و کارآمد است. با روی کار آمدن این نوع پارکینگ‌ها، افراد می‌توانند با استفاده از سامانه‌هایی خاص به شکلی آسان و سریع به مکان‌های پارک مناسب در سطح شهر دسترسی پیدا کنند. علاوه بر این، بکارگیری پلان طراحی پارکینگ‌های هوشمند در سطح شهر به کاربران این امکان را می‌دهد، تا از امنیت خودروی خود در محل پارک اطمینان حاصل کرده و به شکل لحظه‌ای از وضعیت خودروی خود آگاه شوند.
شاید پرسیده شود که عملکرد اصلی پارکینگ‌های هوشمند به چه شکلی است؟ در پاسخ باید گفت که با نصب یک سنسور مشخص در محل‌های پارک مختلف در سطح شهر، اطلاعاتی درباره‌ی وضعیت و مکان دقیق پارکینگ‌ها به اپلیکیشن‌های نصب شده در تلفن‌های همراه کاربران فرستاده می‌شود و بدین ترتیب، آن‌ها می‌توانند به سادگی از مکان‌های مناسب جهت پارک خودروها آگاه شوند.
در پارکینگ‌های هوشمند از دو نوع سنسور مختلف استفاده می‌شود که عبارت‌اند از: سنسورهای اولتراسوند و سنسورهای مگنتیک. استفاده از این نوع پارکینگ‌ها توسط شهروندان مزایایی چون حفظ محیط زیست از آلودگی، ذخیره سوخت، مدیریت در گردش ترافیک در سطح شهر و… را به همراه دارد.
طراحی پارکینگ عمومی
از دیگر ضوابط طراحی پارکینگ طبقاتی که باید حتما در نظر گرفته شود، ضوابط و اصول مربوط به طراحی پارکینگ‌های عمومی است. به علت تردد زیاد خودروها در سطح شهر و عبور و مرور بیش از حد این خودروها، نیاز به پارکینگ‌های عمومی در سطح شهرهای مختلف بسیار بالا رفته است.
برای طراحی این نوع پارکینگ‌ها باید ضوابط و قوانینی را در نظر گرفت؛ در این قسمت به بررسی این ضوابط می‌پردازیم. از جمله ضوابط مربوط به طراحی این نوع پارکینگ‌ها در سطح شهر این است که، پیش بینی درب ورودی این پارکینگ‌ها از داخل تقاطع دو گذر ممنوع است.
برای پارکینگ‌هایی که بیشتر از ۲۵ واحد دارد، عرض دروازه‌های ورودی پارکینگ برابر با ۵ متر می‌باشد. برای پارکینگ‌های با کمتر از ۲۵ واحد، حداقل عرض شیب مفید رمپ ۳٫۵ متر و در پارکینگ‌هایی با بیش از ۲۵ واحد ۵ متر می‌باشد. در طراحی پارکینگ‌های عمومی باید در نظر گرفته شود که، هر یک از گذرهای ماشین رو فقط باید یک درب ورودی داشته باشند.
مگر در مواردی که مساحت زمین بیش از ۲۰ متر است که داشتن دو دروازه بلامانع است. حداقل ارتفاع در نظر گرفته شده برای ورودی پارکینگ‌های معمولی برای عدم سرگیری، برابر ۱٫۸۰ متر می‌باشد. حداکثر درصد تعیین شده برای شیب رمپ جهت عبور و مرور اتومبیل‌ها، ۱۵ درصد است. همچنین حداکثر ارتفاع پارکینگ‌ها در پیلوت ۲٫۴ متر است.
طراحی پارکینگ در فضای باز
در صورت کمبود فضا برای پارک کردن خودروها در سطح شهرها، ممکن است که مسئولین به طراحی پارکینگ در فضای باز روی بیاورند. بکارگیری اصول بهینه سازی در طراحی پارکینگ‌ها در فضای باز، امری مهم و ضروری است. تامین پارکینگ در فضاهای باز، جزء زیربنا حساب نمی‌شود و در صورتی که مکان کافی برای عبور و مرور و مانور اتومبیل‌ها وجود داشته باشد، به ازاء هر ۱۵ متر مربع از این فضاهای باز یک پارکینگ جهت پارک خودروها تامین خواهد شد.
بطور کلی تامین پارکینگ در فضای باز به این معنی است که اگر ۵۰ درصد از یک قطعه زمین که از آن برای انجام کارهای صنعتی و یا دیگر کارها استفاده می‌شود اشغال شود، از میزان فضای که در این زمین اضافه می‌آید و به بیان دیگر مازاد است، می‌توان به ازای هر ۱۵ متر مربع یک پارکینگ تاسیس کرد.
در زمینه‌هایی که برای انجام کارها و پروژه‌های مسکونی از قسمتی از یک زمین استفاده می‌شود و بطور کلی پروژه‌ی در دست احداث حداکثر ۶۰ متر از این زمین را اشغال می‌کند، صاحب زمین می‌تواند به ازای هر ۱۵ متر از فضای اضافی زمین یعنی فضایی که مازاد است، یک پارکینگ تاسیس کند.
از این روش طراحی و احداث پارکینگ‌ها، بیشتر در زمین‌هایی که برای انجام کارهای صنعتی بکار می‌روند و در مرحله‌ی گرفتن پایان کار هستند، استفاده می‌شود. بطور کلی استفاده از فضاهای باز و فضاهای باز مازاد برای ساخت پارکینگ‌ها، می‌تواند بسیار بصرفه باشد. در ادامه به بررسی ضوابط مربوط به پلان طراحی پارکینگ مسکونی اشاره می‌کنیم.
طراحی پارکینگ مسکونی
از دیگر قواعدی که در هنگام طراحی پارکینگ‌ها باید در نظر بگیریم، ضوابط طراحی پارکینگ مسکونی است. بطور کلی در هر خانه یا مجتمعی، به یک پارکینگ مناسب برای پارک خودروها نیاز است. این پارکینگ‌ها باید طبق استانداردهایی مشخص ساخته شوند، تا بتوانند نیاز ساکنین ساختمان را برطرف کنند.
از جمله ضوابطی که برای طراحی پارکینگ‌های مسکونی باید در نظر داشت این است که واحدهای مسکونی که کمتر از ۱۵۰ متر مساحت دارند، باید یک پارکینگ داشته باشند. خانه‌هایی با مساحت بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ متری، می‌توانند ۱٫۵ پارکینگ داشته باشند. خانه‌هایی با مساحت بیش از ۲۰۰ متر، می‌تونند دو پارکینگ داشته باشند.
هر واحد ۱۰۰ متری در طبقات اول و دوم مجتمع‌های مختلف، به یک پارکینگ نیاز دارد. جهت طراحی پارکینگ آپارتمان در صورت این که تعداد واحدهای یک مجتمع آپارتمانی عددی فرد باشد، یکی از واحدها از مکان مناسب جهت پارک خودروی خود منع خواهد شد. علاوه بر آن باید اشاره کرد که حداقل اندازه‌ای که برای ساخت دهانه‌ی پارکینگ‌های مسکونی باید در نظر گرفته شود، برابر با ۲٫۵ متر است.
همچنین حداقل اندازه‌ی مناسب برای دهانه دو پارکینگ در کنار هم، برابر با ۴٫۵ متر است. حداقل اندازه‌ی دهانه برای سه پارکینگ در کنار هم، برابر با ۷ متر است. اندازه‌ی طولی که برای طراحی پارکینگ ساختمان باید در نظر گرفت، برابر با ۵ متر است. حداقل فضایی که برای ساخت یک پارکینگ باید در نظر گرفت برابر با ۵*۲٫۵ متر است. حداقل ارتفاعی که برای درب ورودی پارکینگ‌ها باید در نظر گرفت، ۱٫۸۰ متر است. شیب رمپ برای پارکینگ‌های مسکونی برابر با ۱۵ درصد است.
طراحی پارکینگ خانگی
قواعدی که در هنگام طراحی پارکینگ خانگی و یا طراحی پارکینگ ویلایی باید در نظر بگیریم، ضوابط طراحی پارکینگ است. بطور کلی در هر خانه یا مجتمعی، به یک پارکینگ مناسب برای پارک خودروها نیاز است. این پارکینگ‌ها باید طبق استانداردهایی مشخص ساخته شوند، تا بتوانند نیاز ساکنین ساختمان را برطرف کنند.
